Hướng dẫn cách làm đồ gốm bát tràng

Đồ gốm là một loại di sản văn hoá của ông cha ta, đồng thời đó cũng là một nét đẹp văn hoá từ xa xưa đến nay. Trước đây để làm nên một sản phẩm đồ gốm bát tràng mất khá nhiều thời gian và công sức. Tuy nhiên hiện nay làm rất đơn giản, sau đây chúng tôi sẽ hướng dẫn cách làm đồ gốm bát tràng một cách cụ thể nhất.

Nguyên liệu làm đồ gốm Bát Tràng 

Để làm nên một sản phẩm đồ gốm Bát Tràng, vật dụng không thể thiếu đó là nguyên liệu, phải có đầy đủ nguyên liệu mới có thể làm nên sản phẩm. Dưới đây là những vật liệu cần thiết để làm đồ gốm Bát Tràng

Loại đất sét

• Đất sét là nguyên liệu chính để làm gốm Bát Tràng.
• Loại đất sét phổ biến sử dụng là đất sét kaolin, có màu trắng và ít chất phụ gia.
• Đất sét kaolin có đặc tính dẻo, dễ làm việc và nung chảy tốt ở nhiệt độ cao.

Nước

• Nước được sử dụng để làm ẩm đất sét và tạo độ kết dính khi làm gốm.
• Nước cần được kiểm soát tỷ lệ phù hợp để đạt được độ nhớt và độ ẩm mong muốn.
• Lượng nước được thêm vào phụ thuộc vào tính chất của đất sét và yêu cầu công việc cụ thể.

Các chất phụ gia

• Các chất phụ gia được sử dụng để cải thiện tính chất của đất sét và quá trình làm gốm.
• Chất phụ gia thường được sử dụng bao gồm feldspar, quặng khoáng, khoáng chất và các loại phụ gia hóa học khác.
• Chúng giúp tăng tính nhựa, độ kết dính, độ bền và khả năng chịu nhiệt của sản phẩm gốm.

Dụng cụ làm gốm

• Bàn trải đất sét: Dùng để làm việc và tạo hình sản phẩm.
• Lưỡi dao gốm: Được sử dụng để cắt và tạo hình sản phẩm.
• Cọ gốm: Dùng để tạo vết nét và trang trí trên bề mặt gốm.
• Bàn xoay gốm: Được sử dụng để định hình và tạo hình nhanh hơn.
• Lò gốm: Dùng để nung sản phẩm ở nhiệt độ cao để tạo sự kết dính và cứng cáp.

Các nguyên liệu và dụng cụ cụ thể có thể thay đổi tùy theo phương pháp làm gốm và quy trình cụ thể của từng thợ làm gốm. Tuy nhiên những vật liệu trên chính là những thứ cơ bản nhất để làm nên một sản phẩm gốm sứ.

Hướng dẫn cách làm đồ gốm bát tràng

Bước 1: Chuẩn bị

Làm sạch dụng cụ và chất liệu:

• Rửa sạch dụng cụ làm gốm như bàn trải đất sét, lưỡi dao gốm, cọ gốm và bàn xoay gốm.
• Đảm bảo chất liệu như đất sét, nước và chất phụ gia được lưu trữ trong điều kiện sạch sẽ và an toàn.

Chuẩn bị không gian làm việc:

• Đảm bảo không gian làm việc rộng rãi, thoáng mát và có đủ ánh sáng.
• Có bàn trải đất sét và không gian để làm việc và tạo hình sản phẩm.

Bước 2: Trộn đất sét

Lựa chọn đất sét phù hợp:

• Chọn loại đất sét kaolin, có màu trắng và ít chất phụ gia.
• Đảm bảo đất sét có độ ẩm và nhựa phù hợp.

Làm ướt đất sét:

• Thêm nước vào đất sét dần dần và trộn đều cho đến khi đạt được độ ẩm mong muốn.
• Lưu ý không thêm quá nhiều nước để tránh làm cho đất sét quá mềm và khó làm việc.

Trộn đất sét đều:

• Dùng tay hoặc dụng cụ để trộn đất sét đều, đảm bảo không còn vết đồng nhất và mọi phần trong hỗn hợp được kết hợp đều.

Bước 3: Tạo hình sản phẩm

Lựa chọn khuôn mẫu hoặc thiết kế riêng:

• Sử dụng khuôn mẫu có sẵn hoặc tạo ra thiết kế riêng theo ý tưởng và ý thích cá nhân.

Chuẩn bị núi đất sét:

• Tạo một núi đất sét trên bàn trải đất sét, có kích thước và hình dạng phù hợp với sản phẩm cần tạo.

Tạo hình từng chi tiết của sản phẩm:

• Sử dụng tay và dụng cụ như lưỡi dao gốm để tạo hình từng chi tiết của sản phẩm.
• Đảm bảo tỉ lệ và hình dáng chính xác theo thiết kế hoặc ý tưởng ban đầu.

Bước 4: Định hình và hoàn thiện sản phẩm

Dùng tay và dụng cụ để định hình:

• Sử dụng tay và dụng cụ như lưỡi dao gốm, cọ gốm và bàn xoay gốm để định hình và điều chỉnh sản phẩm.
• Sử dụng bàn xoay gốm để quay sản phẩm một cách đồng đều và tạo hình nhanh hơn.

Sửa chữa và hoàn thiện các chi tiết:

• Kiểm tra sản phẩm để xác định các vết nứt, lỗi hoặc chi tiết chưa hoàn thiện.
• Sử dụng lưỡi dao gốm hoặc các dụng cụ khác để sửa chữa và hoàn thiện các chi tiết của sản phẩm.

Chờ cho sản phẩm khô:

• Để sản phẩm tự nhiên khô hoặc sử dụng các biện pháp như sấy khô nhanh để đảm bảo độ cứng và độ bền của sản phẩm.

Bước 5: Tráng men và nung sản phẩm

Pha men và chuẩn bị lớp men:

• Pha men theo tỷ lệ phù hợp với chỉ dẫn của nhà sản xuất men.
• Chuẩn bị lớp men trên bề mặt sản phẩm để tăng tính mịn và độ bóng.

Tráng men lên sản phẩm:

• Sử dụng cọ gốm hoặc dụng cụ khác để tráng men lên bề mặt sản phẩm một cách đồng nhất và mịn màng.

Nung sản phẩm trong lò gốm:

• Đặt sản phẩm đã được tráng men vào lò gốm và thực hiện quá trình nung với nhiệt độ và thời gian phù hợp.
• Quá trình nung sẽ gây ra quá trình hóa men, làm cho sản phẩm cứng cáp và có độ bền cao.

Bước 6: Hoàn thiện và trang trí sản phẩm

Sơn và tạo màu sắc cho sản phẩm:

• Sử dụng sơn gốm và công nghệ sơn phù hợp để tạo màu sắc và hoàn thiện bề mặt sản phẩm.
• Áp dụng sơn một cách đồng nhất và chính xác theo thiết kế hoặc ý tưởng.

Trang trí bằng kỹ thuật vẽ hoặc khắc:

• Sử dụng cọ gốm, dụng cụ vẽ hoặc dụng cụ khắc để trang trí chi tiết, họa tiết hoặc chữ viết trên sản phẩm.
• Tạo ra các hiệu ứng đặc biệt như kẻ, chấm, viền, họa tiết hoa văn, hoặc khắc chữ ký, logo vào sản phẩm.
• Đảm bảo sự chính xác và tinh tế trong quá trình trang trí để tạo nét độc đáo và sắc nét cho sản phẩm gốm.

Tổng kết

Làm đồ gốm Bát Tràng không chỉ là một công việc thủ công, mà còn là một nghệ thuật truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Những chiếc bát, chén, đĩa gốm Bát Tràng không chỉ đơn thuần là đồ dùng trong cuộc sống hàng ngày mà còn là những tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt, gợi lên những cảm xúc và giá trị tinh thần sâu sắc.

Với kiến thức về nguyên liệu và quy trình làm gốm Bát Tràng, bạn có thể thực hiện những sản phẩm gốm riêng của mình, tạo nên những tác phẩm độc đáo và mang tính cá nhân cao. Đồ gốm Bát Tràng không chỉ là một món đồ trang trí đẹp mắt mà còn là một phần của di sản văn hóa, góp phần giữ gìn và truyền thống cho thế hệ sau.

Hy vọng thông qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan về cách làm đồ gốm Bát Tràng và cảm nhận được sự độc đáo và tinh tế của nghệ thuật này. Hãy thử tạo ra những sản phẩm gốm đầu tiên của riêng bạn và khám phá thêm về sự sáng tạo và trải nghiệm thú vị mà đồ gốm Bát Tràng mang lại.